Landbouwer Lies Hage: zuinig omgaan met energie zit in de genen

Lies Hage, landbouwer op Tholen, onderneemt op een duurzame manier. Voor hem is het een onderdeel van het boerenbestaan, en meer dan dat. ‘Als je spilzuchtig bent, dan kom je jezelf uiteindelijk tegen.’

Al 67 jaar klant

‘Ik ben van 1946 en al 67 jaar klant bij DELTA. Ik heb meegemaakt hoe we in het buitengebied werden aangesloten op het elektriciteitsnet, door de PZEM. Dat was in 1956. Voor die tijd hadden we stroom dankzij een eenvoudige windmolen, met een eenbladige propeller. Als het niet waaide, stond er een generator te draaien. Ik ben opgegroeid in dit bedrijf en heb van jongs af aan geleerd om zuinig te zijn met energie. Je deed altijd het licht uit als je een kamer uit ging. Het zit dus een beetje in m’n genen om zuinig met energie om te gaan.

Middenin de natuur

Als boer zit je midden in de natuur. Je ziet je hele leven dat wonder: je steekt een klein zaadje in de grond waardoor je later je gewas kunt oogsten. Als boer kun je niet over je hart verkrijgen om dingen te verspillen, je probeert altijd zoveel mogelijk rendabel te zijn. Dat is in de eerste plaats nodig voor je inkomen, ook op de lange termijn. Als je spilzuchtig bent, dingen niet hergebruikt, alsof het niet op kan, dan kom je jezelf uiteindelijk tegen.’

Kwaliteit is leidend

‘Wonen op een boerderij geeft je een grote verplichting om duurzaam met je omgeving om te gaan. Je zorgt voor het voedsel van anderen en dat is een verhaal van de lange adem. Daarbij is de kwaliteit van het product altijd leidend. Je krijgt het meeste voor producten als je ze goed bewaart. Dat is ook zuinigheid.’

De hoofdmoot van mijn energiegebruik zit in het drogen van de oogst met droogmachines. Zoals uien. Die komen vochtig van het land. Ik heb geïnvesteerd in ventilatoren die heel efficiënt met energie omgaan, en in zonnepanelen. Als de uien van het land komen, draaien de apparaten op 100 procent, zodra het kan schakelen ze automatisch tandjes lager.

Ik heb altijd vertrouwd op het wonder van de natuur, maar zeker ook op de wetenschap. Zoals de thermodynamica en het diagram van Mollier. Daarin kun je precies de samenhang zien tussen temperatuur en luchtvochtigheid. Bewaren van landbouwproducten doe ik met hulp van de beste apparatuur die er is. Dat heb ik mijn hele leven gedaan, elke technologische ontwikkeling heb ik met aandacht gevolgd.’

Ongelooflijk genoegen

‘Zo ben ik ondertussen toe aan mijn tweede elektrische bedrijfsauto. Elf jaar geleden is het met een Renault Kangoo begonnen, de eerste elektrische auto op het eiland Tholen. Voor mij was toen al helder dat we als mensheid niet op dezelfde manier met fossiele brandstoffen om kunnen blijven gaan.

Zonnepanelen

Al snel lagen hier 81 zonnepanelen, en volgende week komen er nog eens een aantal bij. Ik kan dus gratis opladen. Mijn laatste benzineauto reed nog maar 6000 kilometer per jaar, vooral omdat ik af en toe een auto met trekhaak nodig had. Elektrisch rijden is een ongelooflijk genoegen. Dat voelde ik vanaf het eerste moment. Vooral dat je energie terugwint bij het afremmen. Iedere rit ervaar je dat de remenergie niet verloren gaat. Dat zie je op je meter, en dat wordt ook een onderdeel van je leven.’